Na koji način se iskazuju razlike u Srbiji između ove dve generacije u Srbiji kada je reč o spoljnoj politici, i da li one uopšte postoje?
U istraživanju „Srbija između Istoka i Zapada“ iz aprila 2023 godine ispitanici su odgovarali na brojna pitanja koja su vezana za aktuelna globalna dešavanja i poziciju Srbije na međunarodnoj sceni, kao i pitanja vezana za budući spoljnopolitički kurs naše države.
Kada je u pitanju rat u Ukrajini i krivac za početak istog, obe demografske grupe identifikuju Zapad kao glavnog krivca sa nadpolovičnom većinom, mladi sa 56% dok su stariji nešto kritičniji prema Zapadu sa 64%. Tek petina, odnosno četvrtina mladih vidi Rusiju kao krivca za rusku invaziju na Ukrajinu. Konsenzus postoji i kad je reč o potencijalnom uvođenju sankcija Rusiji, gde je više od 70% protiv uvođenja sankcija u bilo kakvoj formi.
Rusija opet dominira kao odgovor na pitanje ko su srpski najvažniji politički partneri. Mladi nakon Rusije (44%), vide Evropsku Uniju (34%) dok se na trećem i četvrom mestu nalaze Kina (18%) i SAD (3%). Gotovo identične odgovore je davala starija generacije, s tim da veći broj ispitanika vidi Kinu kao važnog partnera (22%) ali u nedovoljno veliki da bi se ona našla ispred EU (31%).
Evropska Unija je identifikovana kao najbitniji ekonomski partner Srbije od strane obe grupe, sa ubedljivom većinom od 72%, ostavljajući iza sebe Kinu i Rusiju. Dok su mlađih Rusija i Kina izjednačene na deobi drugog mesta, stariji ispitanici opet prednost daju Kini. U izboru između Rusije i Kine, 52% ispitanika obe grupacije vidi Kinu kao važnijeg partnera, a 48% Rusiju.
Kada su u pitanju prognoze za budućnost, obe demografske grupe na poziciji supersile 2040. godine vide Kinu sa 58%, odnosno 63% za starije ispitanike. Na drugom mestu 10% starijih ispitanika vidi Sjedinjene Države, dok kod najmlađe generacije je taj procenat dvostruko veći.
Za ekonomski oslonac Srbije u budućnosti, 51% mladih kaže da bi to trebalo biti Evropska Unija, a po 19% Kina i Rusija. Međutim kada se stave u situaciju obaveznog izbora između priklonjavanja Zapadu ili Rusiji, 43% smatra da bi to trebalo biti Rusija, a 36% Zapad, dok je 21% nije sigurno. Kod starijih ispitanika je sigurnost u Rusiju još veća sa 51%, dok su nešto manje sigurni u EU kao ekonomskog partnera u budućnosti od grupe mlađih ispitanika. Gorepomenuti rezultati nam ukazuju da ne postoje bitne razlike između najmlađih i najstarijih demografskih grupa u Srbiji kada su u pitanju njihovi stavovi vezani za spoljnu politiku Srbije. Obe generacije su skeptične prema Zapadu, osim kada je reč o ekonomskoj saradnji, ne krive Rusiju za rat u Ukrajini i protiv su sankcija, u Kini vide glavnu svetsku silu a u Rusiji najbitnijeg srpskog saveznika.
